Klauzule abuzywne, znane również jako niedozwolone postanowienia umowne, to zapisy w umowach zawieranych z konsumentami, które kształtują ich prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszający ich interesy. Co istotne, takie klauzule nie zostały indywidualnie uzgodnione z konsumentem.
Czym charakteryzują się klauzule abuzywne?
Zgodnie z polskim prawem (art. 385¹ Kodeksu cywilnego), aby dany zapis został uznany za klauzulę abuzywną, muszą zostać spełnione łącznie trzy warunki:
- Postanowienie nie zostało uzgodnione indywidualnie z konsumentem.
- Kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami.
- Rażąco narusza interesy konsumenta.
Warto podkreślić, że oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku z umową obejmującą kwestionowane postanowienie.
Gdzie najczęściej można spotkać klauzule niedozwolone?
Klauzule abuzywne mogą pojawić się w różnego rodzaju umowach, jednak najczęściej spotykane są w:
- Umowach kredytowych (szczególnie kredyty hipoteczne, w tym frankowe)
- Umowach ubezpieczeniowych
- Regulaminach świadczenia usług (np. telekomunikacyjnych, bankowych)
- Umowach deweloperskich
- Umowach sprzedaży konsumenckiej
Przykłady klauzul abuzywnych
Rejestr klauzul niedozwolonych prowadzony przez Prezesa UOKiK zawiera tysiące przykładów. Do najczęstszych należą zapisy, które:
- Uprawniają bank do jednostronnej zmiany oprocentowania kredytu bez podania konkretnych i weryfikowalnych przyczyn.
- Nakładają na konsumenta obowiązek zapłaty wygórowanych kar umownych za odstąpienie od umowy.
- Wyłączają lub ograniczają odpowiedzialność przedsiębiorcy za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania.
- Uzależniają rozwiązanie umowy od zapłaty przez konsumenta rażąco wygórowanej kwoty (odstępnego).
Co zrobić, jeśli podejrzewasz klauzule abuzywne w swojej umowie?
Jeśli masz podejrzenia, że Twoja umowa zawiera niedozwolone postanowienia, nie jesteś bezradny. Pierwszym krokiem powinna być dokładna analiza umowy. Możesz skorzystać z pomocy profesjonalistów, którzy specjalizują się w analizie umów kredytowych i innych umów konsumenckich. Nasza platforma oferuje narzędzia, które pomogą Ci zidentyfikować potencjalnie niekorzystne zapisy.
Pamiętaj, że klauzula uznana za abuzywną nie wiąże konsumenta od samego początku. Oznacza to, że traktuje się ją tak, jakby nigdy nie było jej w umowie. Daje to podstawę do dochodzenia swoich praw przed sądem, np. w celu unieważnienia umowy kredytowej lub odzyskania nadpłaconych kwot.
Masz wątpliwości co do swojej umowy? Skorzystaj z naszej analizy i zyskaj pewność, że Twoje prawa są chronione.